1. Xét nghiệm hCG là gì?
Trong quá trình mang thai, cơ thể mẹ tiết ra một loại hormone đó là hCG, hormone này bản chất là peptid có vai trò kích hoạt các tế bào mầm của bào thai. Đồng thời, hCG còn kích thích tiết hormone sinh dục, hình thành nên giới tính của thai nhi.

Beta hCG (Human chorionic Gonadotropin) là một sialoglycoprotein với trọng lượng phân tử khoảng 46.000 dalton. HCG ban đầu được chế tiết bởi tế bào trophoblast (lá nuôi) của bánh nhau ngay sau khi trứng thụ tinh. Nồng độ hCG trong huyết thanh tăng nhanh sau thụ thai khiến nó trở thành một marker tuyệt vời cho việc xác định sớm và theo dõi thai.

Về mặt sinh lý, hCG xuất hiện để duy trì hoàng thể. Nó cho phép tổng hợp progesterone và estrogens và hỗ trợ nội mạc tử cung là chỉ điểm quan trọng của tình trạng thai nghén. Beta hCG được kiểm tra thông qua xét nghiệm máu của mẹ.

hCG có cấu tạo gồm 2 tiểu đơn vị là alpha và beta, 2 tiểu đơn vị này có cấu trúc và bản chất khác nhau. Tiểu đơn vị alpha có cấu trúc giống chuỗi alpha của hormone FSH, LH, chỉ có tiểu đơn vị beta có cấu trúc riêng, biệt hóa cho hormone hCG nên định lượng hormone beta hCG là cơ sở của định lượng hormone hCG. Đây cũng là mối quan tâm đặc biệt không chỉ của bà mẹ mang thai mà còn của các bác sĩ sản khoa. Các cặp vợ chồng muốn kiểm tra việc mình có thai hay không thường đến các bệnh viện làm xét nghiệm beta hCG, xác định nồng độ hCG trong máu của người vợ.

2. Khi nào thì xuất hiện hormone HCG?

Ngay sau khi trứng được thụ tinh và bắt đầu làm tổ ở niêm mạc tử cung, nồng độ beta hCG bắt đầu xuất hiện nhiều hơn trong máu. Nồng độ này tăng nhanh chóng và đạt đỉnh điểm ở tuần 14 của thai kỳ, sau đó giảm dần và ổn định ở tháng thứ tư, duy trì kéo dài đến lúc sinh. Xin lưu ý rằng, không phải chỉ ở phụ nữ mới xuất hiện hormone beta hCG.

Một số bác sĩ chỉ định xét nghiệm beta hCG ngay cả ở nam giới để xác định những khối u tế bào mầm như ung thư tinh hoàn. Ngoài ra, khi tầm soát các dị tật bẩm sinh của thai nhi trong quá trình mang thai, xét nghiệm beta hCG trong máu người mẹ cũng là một xét nghiệm vô cùng quan trọng.

3. Xét nghiệm Beta hCG bằng cách nào?

Xét nghiệm beta hCG được thực hiện trên máu hoặc nước tiểu. Đây là xét nghiệm dễ thực hiện, ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố gây sai lệch kết quả nên kỹ thuật xét nghiệm thực hiện nhanh chóng, cho kết quả chính xác.

3.1. Xét nghiệm trên mẫu máu

•    Mẫu máu tĩnh mạch (không cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm) được lấy đúng quy trình vào ống nghiệm chứa chất chống đông Heparin, EDTA hoặc ống không chứa chất chống đông;
•    Mẫu máu được mã hóa thông tin, bảo quản đúng điều kiện bảo quản, và vận chuyển đến phòng xét nghiệm;
•    Ly tâm mẫu máu đủ thời gian quy định, tách phần huyết tương hoặc huyết thanh;
•    Thực hiện xét nghiệm trên hệ thống máy xét nghiệm đã được kiểm soát chất lượng;
•    Kết quả xét nghiệm được duyệt, đánh giá qua các cấp và gửi đến khách hàng.

3.2. Xét nghiệm trên mẫu nước tiểu

Đây là kỹ thuật xét nghiệm khá đơn giản. Mẫu nước tiểu khuyến khích nên lấy vào buổi sáng vì lúc này nồng độ beta hCG đạt đỉnh cao nhất trong ngày. Mẫu nước tiểu được phân tích bằng kỹ thuật sắc ký miễn dịch và trả kết quả theo quy trình chuẩn.
Thông thường, để theo dõi sự phát triển của thai nhi hay chẩn đoán chính xác có thai hay không, các bác sĩ khuyến cáo làm xét nghiệm beta hCG trong máu của người mẹ.

4. Ý nghĩa của xét nghiệm Beta hCG

Nồng độ beta hCG được tính theo đơn vị  mIU/ml (milli-international unit / mili-lit). Dưới đây là bảng theo dõi nồng độ  hCG dựa trên tuổi thai (tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng):  cần sửa theo thông tin sản xuất.

Lưu ý:  Những con số thống kê trên chỉ mang tính chất tương đối. Bởi vì, nhiều trường hợp beta hCG thấp nhưng thai nhi vẫn hoàn toàn khỏe mạnh. Thai phụ có hàm lượng beta hCG thấp hoặc cao hơn mức trung bình cần được sự theo dõi và tư vấn kịp thời của bác sĩ.

Nồng độ hCG thấp

– Có thể do tính tuổi thai không chính xác.
– Có khả năng sảy thai hoặc hỏng trứng.
– Mang thai lạc vị. 

Nồng độ hCG cao

– Có thể do tính tuổi thai không chính xác.
– Đa thai.
– Thai trứng.
– Nghĩ nhiều đến hội chứng Down khi lượng AFP trong máu giảm.

Xét nghiệm beta hCG chỉ giúp xác định có thai và theo dõi sự phát triển của thai nhi chứ không phản ánh được giới tính hay trí tuệ của thai nhi. Vì vậy, phụ nữ mang thai không nên lo lắng về chỉ số này, nên làm theo các khuyến cáo của bác sĩ sản khoa. Việc kiểm tra nồng độ beta hCG cho thấy kết quả tại một thời điểm, nên kết hợp siêu âm để đưa ra kết luận chính xác về tình trạng thai và tuổi thai.