Viêm gan C là một bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan C (HCV) gây ra, có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán, đánh giá mức độ tiến triển và hiệu quả điều trị của bệnh. 

 

 

Các xét nghiệm viêm gan C quan trọng

1. Xét nghiệm Anti-HCV (Kháng thể viêm gan C)

Đây là xét nghiệm đầu tiên được thực hiện để sàng lọc nhiễm HCV. Anti-HCV là kháng thể được cơ thể sản xuất khi bị HCV xâm nhập. Kết quả xét nghiệm Anti-HCV có thể là:

• Âm tính (-): Chứng tỏ người xét nghiệm chưa từng nhiễm HCV hoặc đang trong giai đoạn phơi nhiễm sớm mà cơ thể chưa kịp sản xuất kháng thể.

• Dương tính (+): Có thể do người xét nghiệm đang nhiễm HCV hoặc đã từng nhiễm nhưng cơ thể đã tự loại bỏ virus. Để xác định chính xác tình trạng nhiễm, cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác, đặc biệt là HCV-RNA.
  

 

2. Xét nghiệm HCV-RNA (Định tính và định lượng)

• Xét nghiệm định tính HCV-RNA: Xác định sự hiện diện của virus HCV trong máu, giúp khẳng định nhiễm HCV hoạt động. Kết quả dương tính cho thấy virus đang nhân lên trong cơ thể.

• Xét nghiệm định lượng HCV-RNA: Đo lường số lượng virus trong máu, giúp đánh giá mức độ nhiễm và theo dõi hiệu quả điều trị. Tải lượng virus cao có thể liên quan đến nguy cơ tiến triển bệnh nhanh hơn.

3. Xét nghiệm xác định kiểu gen HCV (Genotype HCV)

HCV có nhiều kiểu gen khác nhau, và việc xác định kiểu gen giúp định hướng phác đồ điều trị phù hợp. Tại Việt Nam, phổ biến nhất là kiểu gen 1 và 6, thường khó điều trị hơn và có tỷ lệ tái phát cao hơn so với kiểu gen 2 và 3. Thời gian điều trị cho kiểu gen 1 và 6 thường kéo dài 12 tháng hoặc hơn, trong khi kiểu gen 2 và 3 có thể rút ngắn còn 6 tháng. 

4. Xét nghiệm chức năng gan (Men gan ALT, AST)

ALT (Alanine Aminotransferase) và AST (Aspartate Aminotransferase) là các enzyme gan. Mức độ tăng của chúng phản ánh mức độ tổn thương gan. Theo dõi men gan giúp đánh giá mức độ viêm và tổn thương gan, từ đó điều chỉnh điều trị kịp thời.

5. Xét nghiệm tầm soát ung thư gan (AFP, siêu âm gan)

AFP (Alpha-fetoprotein) là một marker được sử dụng để tầm soát ung thư gan. Kết hợp với siêu âm gan, xét nghiệm AFP giúp phát hiện sớm các khối u gan, đặc biệt ở bệnh nhân viêm gan C mạn tính.

 

 

Tại sao cần thực hiện các xét nghiệm này

Việc thực hiện các xét nghiệm trên đóng vai trò quan trọng trong quản lý và điều trị viêm gan C:

• Chẩn đoán xác định: Xét nghiệm Anti-HCV và HCV-RNA giúp xác định nhiễm HCV, từ đó đưa ra quyết định điều trị kịp thời.

• Đánh giá mức độ hoạt động của virus: Xét nghiệm định lượng HCV-RNA cho biết tải lượng virus, giúp theo dõi tiến triển bệnh và hiệu quả điều trị.

• Lựa chọn phác đồ điều trị: Xác định kiểu gen HCV giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp và dự đoán khả năng đáp ứng điều trị.

Đánh giá tổn thương gan: Xét nghiệm men gan ALT, AST và tầm soát ung thư gan giúp đánh giá mức độ tổn thương gan, từ đó điều chỉnh phương pháp điều trị và theo dõi biến chứng.

Các lưu ý khi thực hiện xét nghiệm

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác và hữu ích:

• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Thực hiện các xét nghiệm theo lịch trình và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

• Chuẩn bị trước khi xét nghiệm: Một số xét nghiệm yêu cầu nhịn ăn hoặc tránh sử dụng thuốc trước khi lấy mẫu; cần tuân thủ để tránh ảnh hưởng đến kết quả.

• Theo dõi định kỳ: Đối với bệnh nhân viêm gan C mạn tính, các xét nghiệm như HCV-RNA, men gan ALT/AST nên được thực hiện định kỳ

Việc thực hiện các xét nghiệm viêm gan C là rất quan trọng để phát hiện bệnh sớm, theo dõi diễn tiến và đảm bảo hiệu quả điều trị. Anti-HCV, HCV-RNA, xác định kiểu gen, xét nghiệm men gan và tầm soát ung thư gan đều đóng vai trò quan trọng trong quản lý bệnh lý này.

Bệnh nhân viêm gan C, đặc biệt là những trường hợp mạn tính, cần thực hiện xét nghiệm định kỳ, theo dõi sát diễn tiến bệnh và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để tránh các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan.

Ngoài xét nghiệm, bệnh nhân cũng cần duy trì lối sống lành mạnh, tránh rượu bia, ăn uống khoa học và luyện tập thể dục điều độ để bảo vệ lá gan và nâng cao chất lượng cuộc sống. Chủ động theo dõi sức khỏe sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát tốt viêm gan C và có cơ hội điều trị thành công.