Đông máu là một quá trình thay đổi trạng thái vật lý của máu nhằm hạn chế mất máu ở vị trí có tổn thương trên thành mạch. Xét nghiệm đông máu chính là xét nghiệm tương ứng với các giai đoạn của quá trình này nhằm giúp bác sĩ có cơ sở để đánh giá thời gian và khả năng đông máu ở người bệnh. Nhờ đó mà dự đoán được nguy cơ mất nhiều máu hay hình thành cục máu đông bất thường ở mạch máu
Nguyên nhân đông máu là do tiểu cầu va chạm lên vết xước ở thành mạch và kích thích chuyển hóa fibrinogen thành fibrin. Hai yếu tố này liên kết thành mạng lưới để ôm các tế bào máu và tạo cục máu đông.
Cơ chế đông máu
Cơ chế máu đông diễn ra qua các giai đoạn:
Đây là nút bịt kín vết rách nhỏ trên thành mạch. Nếu tiếp xúc với sợi collagen ở dưới nội mạch ở vị trí tổn thương, tiểu cầu sẽ làm cho nó phình to lên và trở nên xù xì. Mặt khác, tiểu cầu còn tiết ra một số chất để hoạt hoá tiểu cầu lân cận thành nút tiểu cầu che kín vết rách.
Đối với xét nghiệm kháng thể, quá trình đông máu được dùng để tách huyết thanh sử dụng làm nguyên liệu thực hiện xét nghiệm.
Xét nghiệm đông máu chính là xét nghiệm tương ứng với các giai đoạn của quá trình đông máu. Hầu hết các loại xét nghiệm đông máu đều được thực hiện trên hệ thống máy tự động với sự giám sát của đội ngũ kỹ thuật viên chuyên môn giỏi nên sẽ đảm bảo cho kết quả chính xác.
Kết quả của xét nghiệm đông máu sẽ cho biết thời gian máu chảy, co cục máu đông và nghiệm pháp dây thắt, làm căn cứ để chẩn đoán chính xác khi phát hiện bất thường đông máu ở thời kỳ đầu do thiếu vitamin C, số lượng hoặc chất lượng tiểu cầu giảm cùng các hội chứng rối loạn đông máu.
Xét nghiệm chức năng đông máu cũng là cơ sở để đánh giá thời gian và khả năng đông máu ở người bệnh, dự đoán được nguy cơ mất nhiều máu hay hình thành cục máu đông bất thường ở mạch máu.
Việc thực hiện xét nghiệm này cũng sẽ giúp bác sĩ đánh giá được mức độ tiến triển của bệnh về gan, các biểu hiện bất thường ở một số bộ phận của cơ thể hoặc hội chứng liên quan trực tiếp với rối loạn đông máu.
Có nhiều loại xét nghiệm máu đông cơ bản sau đang được áp dụng ở nhiều cơ sở y tế
Đây là xét nghiệm thời gian Thromboplastin từng phần hoạt hóa có tác dụng đánh giá cơ chế máu đông nội sinh để phát hiện nghi ngờ bất thường: hemophilia, huyết khối lâm sàng, xuất huyết, chảy máu khó đông.
Là xét nghiệm thời gian Prothrombin có tác dụng đánh giá đông máu ngoại sinh đồng thời phát hiện nghi ngờ bất thường đông máu: thiếu vitamin K, chức năng gan suy giảm, theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị kháng vitamin K, đánh giá tiền phẫu.
Được chỉ định khi nghi ngờ bất thường đông máu do số lượng, chất lượng fibrinogen giảm gây ức chế thời điểm tạo ra fibrin trong quá trình đông máu.
Đánh giá con đường đông máu chung, được chỉ định khi nghi ngờ bất thường về đông máu do fibrinogen giảm về số lượng, chất lượng, gây ức chế mốc tạo ra fibrin trong quá trình đông máu.